De sneltest op basis van antigenen werkt goed genoeg om te gaan gebruiken als Covid-19-test. Dat blijkt uit onderzoek dat het UMC Utrecht samen met de GGD Utrecht de afgelopen weken uitvoerde. De volgende stap is om te bepalen hoe de test het beste kan worden toegepast.

Arts-microbioloog Marije Hofstra is enthousiast over de resultaten. “Op dit moment is de PCR-test de standaard. Dit is een hele gevoelige test die op basis van detectie van het virale genoom vaststelt of het Covid-19-virus aanwezig is. Het nadeel van deze nauwkeurige test is dat het minimaal vijf uur duurt voordat je de uitslag hebt en deze in het laboratorium moet worden uitgevoerd. De nieuwe sneltest die wij onderzochten – de Panbio Covid-19 antigeen test - meet de aanwezigheid van eiwitten die op het oppervlakte van het virus zitten; antigenen. De sneltest is qua testprincipe meer te vergelijken met een zwangerschapstest. De afgenomen wattenstok gaat in een buisje met vloeistof en je druppelt dat op een teststrookje. Hierop is al na een kwartier de uitslag te zien.“

Positief of negatief

De vraag bij het onderzoek was of de sneltest dezelfde uitslagen geeft als de PCR-test. “De afgelopen twee weken hebben we iedereen die in de UMC Utrecht/GGD Utrecht-teststraat kwam gevraagd of we ze naast de PCR-test óók de sneltest mochten afnemen. Op die manier konden we de resultaten naast elkaar leggen. Ongeveer de helft van de mensen deed hieraan mee, waardoor we 1257 keer de testen hebben kunnen vergelijken. Daarvan testten 90 personen positief met de sneltest en 123 met de PCR-test.”

Iedereen die met de sneltest positief testte, was ook positief getest met de PCR-test. Dat betekent dat een positief resultaat heel betrouwbaar is. Wel kwam het voor dat de PCR-test positief was terwijl de sneltest negatief was.  Marije: “ Dit komt voor wanneer de hoeveelheid virus dat aanwezig is erg laag is. Dat zien we bijvoorbeeld bij mensen die al wat langer klachten hebben. Dat hoeft niet erg te zijn, omdat mensen met een lagere hoeveelheid virus waarschijnlijk minder bijdragen aan nieuwe besmettingen dan mensen met een hoge hoeveelheid virus.” 

Voor wie

Marije is er voorstander van om eerst goed te definieren voor welke populaties de test het beste kan worden ingezet en dit in enkele pilot-teststraten te gaan toepassen, om ook de optimale praktische uitvoering vast te stellen. “Daarna zou de sneltest breed in te zetten moeten zijn.” Ze verwacht dat beide tests naast elkaar kunnen bestaan. “De PCR-test blijven we bijvoorbeeld gebruiken bij patiënten die met verdenking van Covid-19 in het ziekenhuis komen.  Bij deze patienten wil je zeker weten of ze besmet zijn, ook als ze maar een kleine hoeveelheid virus bij zich hebben.”

Hetzelfde geldt voor ziekenhuismedewerkers. Die werken met hele kwetsbare mensen, daarvan moet je ook zeker zijn dat ze geen Covid-19-virus bij zich dragen. “In die gevallen is de PCR-test het meest nauwkeurig. Maar voor mensen met milde klachten buiten de ziekenhuiszorg lijkt de sneltest een heel mooi alternatief.”

Thuis gebruik

Op termijn is deze sneltest misschien ook door mensen thuis te gebruiken, zoals een zwangerschapstest. “Dat zou een mooie toepassing kunnen zijn. Daar is echter nog meer onderzoek voor nodig. Je wilt dan bijvoorbeeld ook zien of de zelftester het stokje diep genoeg in zijn neus heeft gestoken. Want we moeten voorkomen dat Covid-19 positieve mensen na een niet goed afgenomen test het idee hebben dat ze niemand kunnen besmetten.”